 |
|
Một con bò xạ hương bị vùi lấp dưới băng tuyết. Ảnh: Joel Berger/Scientific Reports. |
Tháng 2/2011, Marci Johnson, nhà sinh vật học tại Cục Công viên Quốc gia Mỹ, phát hiện một đàn bò xạ hương 55 con khi di chuyển bằng máy bay trực thăng trên khu vực cầu đất Bering, Alaska, theo Atlantic.
Trong thời gian Johnson trở về Kotzebue thực hiện công việc nghiên cứu, một trận bão tuyết mạnh với vận tốc gió lên tới 96 - 161 km/h xảy ra. Vài tuần sau, cô lại đến địa điểm cũ để kiểm tra đàn bò. Tuy nhiên, cô và phi công đi cùng không thể nhìn thấy những con bò xạ hương nữa.
"Chúng tôi nhìn xuống từ máy bay và tất cả là một màu trắng, chỉ có băng mà thôi. Bình thường sẽ có hơn 50 chấm đen", nhà sinh vật học Marci Johnson tại Cục Công viên Quốc gia Mỹ cho biết.
"Chúng tôi đến gần hơn và nhận ra có những chùm lông hoặc sừng nhô lên. Chúng tôi thấy 52 con bò mắc kẹt trong băng", cô kể lại. Đàn bò bị chôn vùi do một hiện tượng mà cô và các đồng nghiệp gọi là "sóng thần băng".
 |
|
Những chùm lông hoặc sừng bò nhô lên trên lớp băng tuyết. Ảnh: Joel Berger/Scientific Reports. |
Trong trận bão, khi nước rút xuống, đàn bò tiến đến sát bờ biển hơn. Nhưng thủy triều lạnh cóng dâng lên quá nhanh khiến những con vật bị mắc kẹt. Nước nhanh chóng dâng lên quá đầu chúng khi gió và sóng đẩy những khối băng biển khổng lồ dạt vào bờ. Sau này, Johnson phát hiện cơn bão đã đẩy nhiều khối băng biển rộng 1,5 m và dày 20 cm dạt vào bờ gần một km. Lũ bò không có cơ hội nào để sống sót.
"Chúng là loài động vật có vú lớn ở Bắc Mỹ ít được biết đến nhất. Chúng sống cùng thời với voi ma mút. Voi ma mút không còn tồn tại, nhưng bò xạ hương thì vẫn sống", giáo sư Joel Berger tại Đại học Bang Colorado, đồng tác giả cuộc nghiên cứu, cho biết. Loài vật này đã vượt qua kỷ băng hà cuối cùng để tồn tại đến ngày nay.
Bò xạ hương có quan hệ gần với cừu và dê núi. Chúng ưa sống ở vùng đồi núi hơn đồng bằng. Chúng là loài động vật có vú trên cạn lớn nhất Bắc cực, con đực trưởng thành có thể nặng đến hơn 360 kg.
Bò xạ hương thường ít được con người quan tâm. Nhiều nhà bảo vệ động vật chú ý đến các sinh vật như gấu Bắc cực, cáo tuyết Bắc cực hay tuần lộc hơn. Ngoài nghiên cứu về trận sóng thần băng năm 2011, các nhà khoa học cũng chỉ ra, biến đổi khí hậu đang ảnh hưởng tiêu cực đến những con bò xạ hương non.
 |
|
Bò xạ hương chủ yếu sinh sống ở Bắc cực. Ảnh: National Geographic. |
Trong 7 năm, Berger cùng các đồng nghiệp nghiên cứu bò xạ hương ở bán đảo Seward và đảo Wrangel. Họ phát hiện, những con bò mang thai trong thời gian xảy ra hiện tượng "mưa trên tuyết" sinh ra con non nhỏ và yếu hơn. Nguyên nhân là khi mưa rơi xuống tuyết và đông lại, một lớp băng sẽ hình thành trên tuyết. Bò xạ hương bình thường có thể đào tuyết để kiếm ăn, nhưng tuyết với lớp băng cứng phía trên khiến chúng gặp rất nhiều khó khăn.
"Khi bò mẹ mang thai, việc không tìm được thức ăn sẽ để lại tác động lâu dài đến sức khỏe của cái thai đang phát triển", Berger giải thích. Nếu con non sinh ra nhỏ và yếu, sự phát triển sau này của chúng cũng bị ảnh hưởng.
Bò xạ hương kiếm ăn trên tuyết. Video: YouTube.
"Những ví dụ về ảnh hưởng phụ của biến đổi khí hậu như thế đang dần dần bộc lộ", Paul Smith, nhà sinh vật học làm việc cho chính phủ Canada, nhận xét.
"Ảnh hưởng khó thấy về môi trường này không giết chết các cá thể nhưng lại thay đổi kích thước của chúng, và khiếm khuyết này tồn tại theo thời gian. Các ảnh hưởng khó thấy sẽ trở nên quan trọng hơn trong dài hạn vì chúng tác động đến số lượng cá thể nhiều hơn. Chúng cho thấy tác động của biến đổi khí hậu sâu rộng đến mức nào", ông nói thêm.
Tại khu vực Bắc cực thuộc Canada, hiện tượng mưa trên tuyết hàng năm xảy ra nhiều gấp ba trong những năm gần đây. Biến đổi khí hậu dường như đang khiến toàn bộ nơi này thay đổi. Tháng 12 năm ngoái, các nhà khoa học Mỹ cảnh báo, không có dấu hiệu nào cho thấy Bắc cực sẽ trở lại là khu vực đóng băng vững chắc như trước kia.
Dù không có bằng chứng rõ ràng chứng minh trận sóng thần băng năm 2011 do biến đổi khí hậu gây ra, đây cũng vẫn là một hiện tượng bất thường. Năm đó bão đến sớm và lượng băng biển trên Bắc Băng Dương cũng rất lớn. Theo Freddie Goodhope, một người dân địa phương làm việc với nhóm nghiên cứu, bản thân anh, thậm chí cha mẹ hay ông bà anh cũng không nhớ mình từng thấy trận sóng băng nào như trận sóng băng ở Alaska khi đó.
Thu Thảo
No comments:
Post a Comment