'Như các bậc cha mẹ khác, chúng ta mong con có thể lớn lên trong một thế giới tốt đẹp hơn ngày hôm nay'.
Nhân sự kiện con gái chào đời, nhà sáng lập Facebook đã viết một bức thư gửi con gái dài hơn 2.200 từ, trong đó hy vọng sẽ xây dựng cho con một thế giới tốt đẹp hơn.
Thư gửi con gái Max yêu quý!
Mẹ con và cha vẫn không thể nào bày tỏ hết niềm hy vọng mà con mang đến cho chúng ta vào tương lai. Con có cả một cuộc sống đầy hứa hẹn. Cha mẹ mong con luôn luôn hạnh phúc và khỏe mạnh để có thể khám phá nó thật trọn vẹn. Con đã cho chúng ta một lý do để nghĩ về tương lai, về thế giới mà con sẽ sống.
Giống như tất cả những bậc làm cha, làm mẹ khác, chúng ta mong con có thể lớn lên trong một thế giới tốt đẹp hơn so với ngày hôm nay.
Trong khi những bài báo thường tập trung phản ánh những điều sai trái, song bằng nhiều cách khác nhau, thế giới đang dần trở nên tốt đẹp hơn. Sức khỏe được cải thiện. Cái nghèo dần bị xua đuổi. Kiến thức ngày một gia tăng. Con người đang ngày càng kết nối với nhau hơn. Tiến bộ công nghệ khiến cuộc sống của con tốt hơn hẳn so với chúng ta hôm nay.
Chúng ta sẽ cố gắng làm tốt phần của mình để mang đến những điều này, không chỉ vì yêu con mà còn vì trách nhiệm đạo đức đối với những đứa trẻ trong các thế hệ kế tiếp.
Chúng ta tin rằng mọi sinh mệnh đều có giá trị ngang bằng nhau, trong đó thế hệ tương lai sẽ chiếm phần chủ yếu. Xã hội của chúng ta có nghĩa vụ phải đầu tư cho hiện tại để cải thiện cuộc sống của tất cả những người sẽ sinh ra, sẽ có mặt trong tương lai chứ không chỉ vì những người đã và đang ở đây lúc này.
Nhưng ngay lúc này, thế giới của cha mẹ lại không tập trung hướng tới những lợi ích chung của hai thế hệ, cũng là các vấn đề mà thế hệ các con sẽ phải đối mặt.
Đơn cử như bệnh tật. Ngày nay, chúng ta tiêu tốn một khoản tiền chăm sóc bệnh nhân nhiều gấp 50 lần những gì đầu tư cho nghiên cứu trị liệu, điều sẽ giúp các con tránh khỏi bệnh tật trong tương lai.
Y học chỉ thực sự trở thành một ngành khoa học đích thực trong ít nhất 100 năm tới. Chúng ta đã tìm thấy những phương pháp chữa trị hoàn chỉnh cho một số căn bệnh và những liệu trình điều trị tốt nhất cho mọi người. Khi công nghệ phát triển tăng tốc, chúng ta sẽ có được một cú bứt phá trong việc ngăn ngừa, chữa trị hay quản trị tất cả những thứ đó trong vòng 100 năm tới.
Ngày nay, hầu hết mọi người đều chết vì năm căn bệnh chủ yếu: tim mạch, ung thư, đột quỵ, suy nhược thần kinh và các bệnh truyền nhiễm. Chúng ta có thể thay đổi những điều này.
Chữa trị bệnh sẽ mất rất nhiều thời gian. Trong một khoảng thời gian ngắn chừng 5 năm hay 10 năm, có vẻ như chúng ta không tạo ra được sự khác biệt. Nhưng về lâu dài, hạt giống được gieo trồng ấy sẽ phát triển rồi đến một ngày con và con cái của mình sẽ thấy những gì mà chúng ta vẫn đang hằng mơ ước: một thế giới không có bệnh tật...
Hy vọng của chúng ta vào thế hệ các con tập trung ở hai điều: đẩy mạnh tiềm năng của con người và thúc đẩy sự bình đẳng. Phát triển tiềm năng con người là kéo dài biên giới sự sống của con người thêm. Thế hệ các con có thể học hỏi và trải nghiệm mọi thứ nhiều hơn gấp 100 lần so với chúng ta ngày nay không? Các con có thể sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn so với chúng ta không? Chúng ta có thể kết nối với cả thế giới để tạo ra những cơ hội, ý tưởng mới không? Chúng ta có thể khai thác năng lượng sạch hơn để bảo vệ môi trường hơn không?
Thúc đẩy bình đẳng là đảm bảo tất cả mọi người có thể tiếp cận với các cơ hội bất kể dân tộc, gia đình, hoàn cảnh mà học được sinh ra. Chúng ta làm điều này không phải vì công lý hay sự từ thiện mà là vì sự tiến bộ vĩ đại của con người. Chúng ta có thể xóa bỏ đói nghèo không? Chúng ta có thể cung cấp những dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản đến cho mọi người không? Chúng ta có thể nuôi dưỡng những mối quan hệ giữa trên hòa bình và hữu nghị giữa các quốc gia không? Chúng ta có thể thực sự trao quyền làm chủ cho tất cả mọi người: phụ nữ, trẻ em, những dân tộc thiểu số hay người nhập cư không? Câu trả lời cho những câu hỏi đó đang chờ thế hệ các con giải đáp!
Để đạt được những mục tiêu phát triển tiềm năng con người và thúc đẩy bình đẳng ấy, chúng ta sẽ phải có những cách làm mới. Chúng ta phải có những khoản đầu tư dài hạn trong 25, 50 hay thậm chí là 100 năm. Những thách thức lớn đòi hỏi một thời gian rất dài mà không thể giải quyết chúng một sớm một chiều.
Chúng ta phải đặt mình vào vị trí của những người mà chúng ta phục vụ. Không thể trao quyền cho mọi người một khi ta không hiểu được nhu cầu và mong muốn của họ. Chúng ta phải xây dựng công nghệ để làm nên thay đổi. Rất nhiều tổ chức đầu tư tiền bạc để vượt qua thách thức nhưng những gì tiến bộ nhất lại đến từ việc tăng năng suất thông qua cải tiến, phát minh.
Chúng ta phải tham gia vào các chính sách và vận động các cuộc tranh luận. Nhiều tổ chức không sẵn sàng cho điều này nhưng những tiến bộ phải được hỗ trợ bởi những chính sách bền vững.
Chúng ta phải ủng hộ những chuyên gia mạnh mẽ và độc lập nhất ở trong mỗi lĩnh vực. Việc hợp tác với họ sẽ hiệu quả hơn là việc cố gắng thực hiện các nhiệm vụ bằng nỗ lực cá nhân.
Chúng ta phải chấp nhận rủi ro ngày hôm nay để có được những bài học cho ngày mai. Chúng ta đang phải đối mặt với những vấn đề đau đầu. Chúng ta vẫn còn dò dẫm và gặp thất bại nhưng sẽ luôn lắng nghe và học hỏi để tiếp tục tiến lên.
Kinh nghiệm của chúng ta trong những việc như: học tập cá nhân, truy cập internet, giáo dục cộng đồng và y tế cộng đồng đã định hình triết lý của chúng ta. Thế hệ của chúng ta lớn lên trong những lớp học mà tất cả đều học được những điều tương tự nhau, với tốc độ như nhau bất kể lợi ích hay nhu cầu của mỗi người là khác nhau.
Thế hệ các con sẽ biết cách tự đặt ra mục tiêu của đời mình: trở thành một kỹ sư, một nhân viên y tế, nhà văn hay nhà lãnh đạo. Các con có công nghệ và đủ thông minh để biết được học thế nào là tốt nhất và cần phải tập trung vào điều gì. Các con sẽ mau chóng đạt được thành công trong những môn học mà mình quan tâm nhất, nhận được những sự trợ giúp nhiều như mình mong muốn vào những lúc khó khăn nhất.
Các con sẽ khám phá được những thứ thậm chí không được dạy ở trường lúc này. Các giáo viên cũng sẽ có những công cụ và dữ liệu tốt hơn để truyền dạy cho con, giúp con đạt được mục tiêu của mình. Thậm chí, sinh viên trên toàn thế giới còn có thể sử dụng những công cụ học tập cá nhân thông qua Internet ngay cả khi họ không sống gần những trường đại học tốt nhất.
Tất nhiên là sẽ mất rất nhiều công sức và cần rất nhiều công nghệ để mang đến cho mọi người một sự khởi đầu công bằng trong cuộc sống. Nhưng học tập cá nhân có thể là cách đem đến cho trẻ em một nền giáo dục tốt hơn, với những cơ hội bình đẳng hơn.
Ngay lúc này chúng ta đang xây dựng những điều trên và kết quả là rất hứa hẹn. Không chỉ giúp sinh viên thực hiện tốt các bài kiểm tra, nó còn trao cho họ những kỹ năng và sự tự tin để tìm hiểu bất cứ điều gì họ muốn. Và cuộc hành trình mới chỉ bắt đầu mà thôi. Khi con đi học, công nghệ giảng dạy sẽ mau chóng cải thiện hàng năm một.
Mẹ của con và cha đều từng giảng dạy sinh viên và chúng ta hiểu hơn ai hết những gì công nghệ có thể mang lại. Nó sẽ giúp kết nối với những nhà lãnh đạo giáo dục lớn nhất thế giới và giúp những trường học trên toàn cầu nuôi dưỡng việc học tập cá nhân. Nó sẽ kết nối với các diễn đàn cộng đồng (đó là lý do vì sao chúng ta đang bắt đầu khởi động diễn đàn San Francisco Bay Arena của mình). Nó sẽ xây dựng nên một nền công nghệ mới với những ý tưởng mới. Nó sẽ học được những bài học lớn lao từ sai lầm để tiến tới thành công.
Một khi chúng ta hiểu được thế giới mà mình có thể tạo ra cho các con, chúng ta có trách nhiệm tập trung đầu tư vào tương lai để biến điều đó thành hiện thực. Chúng ta sẽ cùng nhau làm nên điều này.
Những cơ hội lớn nhất đến với các con sẽ được tạo ra bằng việc tất cả mọi người đều có thể truy cập Internet. Mọi người thường nghĩ rằng Internet chỉ là thứ để giải trí hoặc liên lạc thông tin. Nhưng với rất nhiều người trên thế giới, Internet có thể còn là một con đường sống. Nó cung cấp cho họ một cơ hội học tập khi khoảng cách địa lý ngăn trở họ tới những trường học tốt nhất. Nó cung cấp thông tin y tế để phòng tránh các căn bệnh hay nuôi con khỏe mạnh hơn nếu họ không ở gần một bác sĩ. Nó cung cấp những dịch vụ tài chính nếu họ không sống gần một ngân hàng. Nó cũng cho họ cơ hội việc làm nếu họ không sống trong một nơi có kinh tế phát triển.
Internet thực sự rất quan trọng. Cứ khoảng 10 người truy cập Internet thì có một người thoát được cảnh đói nghèo và kiếm thêm được một việc làm. Nhưng vẫn còn đó hơn một nửa dân số thế giới, hơn 4 tỷ người không có quyền truy cập Internet. Nếu chúng ta có thể kết nối với họ, hàng trăm triệu người có thể thoát khỏi đói nghèo. Chúng ta cũng có thể giúp hàng trăm triệu trẻ em được tới trường học hành và cứu được hàng triệu mạng sống bằng cách cho mọi người tiếp cận với thông tin phòng tránh bệnh dịch.
Công nghệ và sự hợp tác có thể giúp ích rất nhiều cho những nỗ lực dài hạn đó. Sẽ có một công nghệ mới khiến cho Internet có giá cả phải chăng hơn và mang lại quyền truy cập Internet tới những vùng xa xôi, khó khăn nhất. Nó sẽ mang tới sự hợp tác giữa các chính phủ, tổ chức phi lợi nhuận và các công ty. Nó sẽ hòa mình với cộng đồng để hiểu thứ họ cần. Mỗi người đều có quan điểm riêng về con đường đi tốt nhất nhưng chúng ta đều phải nỗ lực rất nhiều trước khi muốn thành công. Chỉ có cùng nhau chung tay hành động, chúng ta mới có thể tạo ra một thế giới bình đẳng hơn.
Nhưng chỉ riêng công nghệ, tự nó, không thể giải quyết được vấn đề. Xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn bắt đầu từ việc xây dựng những cộng đồng bền vững và khỏe mạnh. Trẻ em có được cơ hội học hỏi tốt nhất chỉ khi chúng được khỏe mạnh trong tình yêu thương gia đình, một chế độ chăm sóc dinh dưỡng tốt và một môi trường ổn định.
Trẻ em phải đối mặt với những trải nghiệm bất hạnh với trong cuộc sống thường phát triển trí não và thể chất kém lành mạnh. Những nghiên cứu cho thấy thay đổi về mặt vật lý trong não bộ khiến cho khả năng nhận thức thấp đi.
Mẹ của con là một bác sĩ và một chuyên gia giáo dục. Cô ấy hiểu điều này hơn ai hết. Nếu các con có một tuổi thơ không lành mạnh, thật khó khăn để con có thể phát huy đầy đủ tiềm năng của mình. Nếu con phải chật vật vì kế sinh nhai, về cái ăn, cái mặc, lo lắng vì bị lạm dụng hay tệ nạn, con không thể phát huy tiềm năng. Nếu các con lo sợ phải đi tù chứ không phải là đi học vì màu da của mình, lo sợ rằng gia đình sẽ bị trục xuất vì nhập cư bất hợp pháp, nếu các con là nạn nhân của bạo lực vì lý do tôn giáo, thật khó để phát huy tiềm năng của mình.
Chúng ta cần một thể chế giáo dục mới, trong đó tất cả được kết nối với nhau. Đó là triết lý mà mẹ của con đang theo đuổi. Bằng cách hợp tác với các trường học, trung tâm y tế, các phụ huynh và chính quyền địa phương, bằng cách đảm bảo tất cả trẻ em đều được chăm sóc tốt nhất, chúng ta có thể bắt đầu dẹp bỏ những bất bình đẳng bằng sự kết nối. Chỉ khi kết nối với nhau, chúng ta mới có thể cung cấp cho tất cả mọi người một cơ hội bình đẳng.
Sẽ phải mất rất nhiều năm để phát triển đầy đủ mô hình này. Nhưng đó là một ví dụ sinh động khác cho cách thức phát huy tiềm năng và thúc đẩy bình đẳng con người. Nếu muốn làm bất cứ điều gì trong hai điều ấy, ta cần xây dựng được một cộng đồng toàn diện và khỏe mạnh.
Thế hệ của con sẽ sống trong một thế giới tốt hơn, tốt hơn rất nhiều so với thế hệ của chúng ta. Hôm nay, mẹ của con và cha đã cam kết sẽ dành cuộc sống của mình để cống hiến chút sức lực nhỏ bé giúp giải quyết những thách thức lớn kia. Cha sẽ tiếp tục phục vụ cộng đồng như một Giám đốc điều hành của Facebook trong những năm tới. Nhưng những việc quan trọng hơn vẫn còn chờ con thực hiện một khi con đã trưởng thành còn chúng ta thì quá già để có thể gánh vác.
Khi con trở thành thế hệ kế tiếp của gia đình Chan – Zuckerberg, chúng ta cũng đã thống nhất rằng sẽ lập ra quỹ Zuckerberg Chan để thúc đẩy tiềm năng con người và sự bình đẳng cho tất cả các trẻ em trong thế hệ tương lai. Những lĩnh vực đầu tiên mà chúng ta sẽ thực hiện sẽ là học tập cá nhân, chữa trị bệnh tật, kết nối cá nhân và xây dựng một cộng đồng vững mạnh. Chúng ta sẽ hiến tặng 99% cổ phần Facebook của mình, hiện trị giá khoảng 45 tỷ USD cho quỹ để thúc đẩy sứ mệnh này.
Chúng ta biết đây chỉ là một đóng góp nhỏ bé so với tất cả nỗ lực và công sức mà những người đi trước đã làm trong lĩnh vực này. Nhưng chúng ta muốn chung tay cùng góp sức. Chúng ta sẽ chia sẻ chi tiết kế hoạch trong vài tháng tới khi giải quyết xong những chuyện cá nhân gia đình.
Chúng ta làm điều này chỉ bởi vì đằng sau lưng mình là một cộng đồng toàn cầu mạnh mẽ. Xây dựng Facebook đã tạo ra một nguồn lực lớn để cải thiện thế giới cho các thế hệ tiếp theo. Mỗi thành viên trong cộng đồng Facebook đều đang đóng góp một phần trong công việc này.
Chúng ta có thể thực hiện được những điều lớn lao này chỉ bằng cách "đứng trên vai" những người khổng lồ là đủ: những chuyên gia, cố vấn, các đối tác và nhiều con người tài giỏi khác đang ngày đêm góp sức trong lĩnh vực này.
Chúng ta cũng chỉ có thể tập trung phục vụ cộng đồng bởi vì được sống giữa vòng tay yêu thương của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp là điều tuyệt vời. Chúng ta hy vọng con cũng sẽ có được những mối quan hệ sâu sắc và tràn đầy cảm hứng như thế trong cuộc sống của mình.
Max, chúng ta yêu con và cảm thấy cần phải có trách nhiệm mang đến một thế giới tốt đẹp hơn cho con và tất cả các trẻ em khác. Chúng ta muốn con có một cuộc sống tràn ngập tình yêu, hy vọng và niềm hạnh phúc. Chúng ta không thể đợi để xem những gì con mang đến thế giới này.
Yêu con!
Mẹ và cha
Minh Phương
